Een en al bewondering voor de actievoerende beëdigde tolken en vertalers in Nederland

Morgen beginnen de Nederlandse beëdigde tolken en vertalers aangesloten bij de Orde van Registertolken en -vertalers (ORT&V) aan een nieuwe actieweek. Op maandag 14 februari houden ze een demonstratie in Den Haag, zetel van de Nederlandse regering en parlement. Tijdens deze demonstatie zal een petitie worden aangeboden aan o.a. de nieuwe minister van Justitie en Veiligheid. Tot en met 21 februari 2022 zullen de actievoerende collega’s in Nederland alle tolk- en vertaalopdrachten voor overheidsinstanties (justitie, politie, de Raad voor Rechtsbijstand en de Immigratie- en Naturalisatiedienst) weigeren.  

De ORT&V hekelt de marktwerking bij aanbestedingen voor tolk en vertaalwerkzaamheden. Volgens de Nederlandse regering zou dat moeten leiden tot hogere kwaliteit. In de praktijk worden hierdoor bijna uitsluitend lager gekwalificeerde tolken en vertalers (met taalniveau B2) ingezet in plaats van het hogere C1, omdat zij bereid zijn te werken voor een lager tarief.  

Taalniveau B2 komt overeen met beheersing van de bron- en doeltaal op het niveau van een leerling van het middelbaar onderwijs en is meestal onvoldoende om de nodige kwaliteit te kunnen bieden.

Het grote belang van kwalitatieve taalkundige bijstand bij het garanderen van een eerlijk proces werd onlangs nog bevestigd in een arrest van het Europees Hof van Justitie: “Het eerlijke verloop van de procedure vereist dat eenieder in staat moet zijn de tegen hem ingebrachte beschuldiging te begrijpen zodat hij zich kan verdedigen. Iemand die de taal van de tegen hem ingestelde strafprocedure niet spreekt of verstaat en die geen taalkundige bijstand heeft gekregen die hem in staat stelt de tegen hem geuite beschuldigingen te begrijpen, kan niet worden geacht zijn rechten van de verdediging te hebben kunnen uitoefenen.”

De tarieven in Nederland worden – in tegenstelling tot bij ons – niet jaarlijks geïndexeerd. Dit betekent dat de tolken en vertalers er nu in 2022 moeten werken voor tarieven die zijn vastgesteld in 1981 (voor tolken) en zelfs in 1963 (voor vertalers). In hun tijd wellicht prima tarieven, maar vandaag de dag ruim ondermaats.

ORT&V: jong doch sterk en ervaren

De ORT&V is een nog relatief jonge vereniging. Op 15 december 2021 vierde de ORT&V haar eerste verjaardag. Opmerkelijk is dat de Orde toen al 600 (!) beëdigde leden telde. Dat zijn er meer dan alle beëdigde leden van de drie Belgische beroepsverengingen samen. Met een ledenbijdrage van 175 euro zijn dit cijfers waar we in België enkel groot respect voor kunnen hebben, zowel de verenigingen als alle individuele beëdigde vertalers en tolken.  

De ORT&V onderscheidt zich van beroepsverenigingen voor BVT in België door haar structuur. De Orde is intern georganiseerd in zes taalgroepen. Zo kan er worden overlegd in kleiner verband. Dit blijkt de collegialiteit ten goede te komen. Vele leden voelen zich door dit systeem meer gesteund dan voorheen. De zes taalgroepen zijn: 1° Engels: 2° overige Germaanse talen, Fins, Estisch, Albanees en Grieks: 3° Slavische talen, Baltische talen, Hongaars, Armeens en Georgisch; 4° Romaanse talen en Papiaments; 5° Semitische talen, Iraanse talen, Berbertalen; 6° Turkse talen, Chinees en overige talen.  

Op bestuursniveau is er buiten een voorzitter en een klassiek bestuur nog een ledenraad die de leden binnen de vereniging vertegenwoordigt. De ledenraad controleert het bestuur bij de uitvoering van het beleid. De ledenraad is samengesteld uit maximaal twee afgevaardigden per taalgroep en gekozen door de leden van de desbetreffende taalgroep. Ze fungeren als aanspreekpunt voor hun eigen taalgroep.  

Voorgeschiedenis van acties

De ORT&V en haar nieuwe actieweek (14-21 februari 2022) komen natuurlijk niet uit de lucht vallen. De vereniging heeft intussen al ruime ervaring met grootschalige en volgehouden acties. Zonder een formeel bestaande vereniging voerden in januari 2020 ongeveer 1500 zelfstandige tolken en vertalers in Nederland actie. Dit gebeurde via een ‘Actiegroep registertolken en -vertalers’. Midden januari 2020 werden een week lang protestbijeenkomsten gehouden voor gerechtsgebouwen, dagelijks in een andere stad.  

Ook in oktober 2021 werden een hele week lang demonstraties georganiseerd, telkens voor een gerechtsgebouw in een andere Nederlandse stad. Beëdigde tolken en vertalers uit Nederland die op het hoogste niveau ingeschreven staan in het Register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv) weigerden toen een paar weken lang alle overheidsopdrachten. Ook toen al was de ORT&V de organisator van die acties.  

De ORT&V richtte toen ook een solidariteitsverzoek aan de drie zusterverenigingen in België. De Nederlandse overheid blijkt bij acties van tolken en vertalers in eigen land immers wanhopig op zoek te gaan naar vervangende tolken en vertalers. Daarbij worden zelfs tolken en vertalers uit België ingezet. Uit solidariteit heeft de BBVT, net als de andere Belgische beroepsverengingen, meteen haar leden opgeroepen tot solidariteit en geen opdrachten vanuit Nederland aan te nemen zolang de collega’s in Nederland actie aan het voeren zijn. Op 25 oktober 2021 lichtte de algemeen secretaris en woordvoerder van de BBVT een en ander toe in een interview voor de Nederlandse radiozender Omrop Fryslân.

Kennismakingsbezoek voorzitter ORT&V aan Brussel

Op 16 en 17 december 2021 bracht Fedde Dijkstra, de voorzitter van de ORT&V een bezoek aan twee van de drie Belgische beroepsverenigingen. Fedde Dijkstra, zelf tolk en vertaler Fries en Duits, kwam daarvoor naar Brussel.  Op 17 december kon de heer Dijkstra eerst van dichtbij kennismaken met de concrete werkomstandigheden in België. Eerst via een kort bezoek aan het justitiepaleis in Brussel, aansluitend via het bijwonen van een zitting met tolk in de jeugdrechtbank van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg te Brussel en tot slot via een informeel gesprek met een ondervoorzitter van voornoemde rechtbank. Daarbij werden de vele verschillen tussen de Nederlandse rechtstaal in beide landen al meteen duidelijk.

Een delegatie van het bestuur van BBVT had die dag de gelegenheid uitgebreid kennis te maken met de voorzitter van onze Nederlandse zustervereniging in Nederland en de pijnpunten en strijdpunten van de Nederlandse collega’s. Er werd info uitgewisseld over de arbeidsvoorwaarden in beide landen en de werking van de verenigingen. En er werden ook eerste plannen gemaakt voor mogelijke gezamenlijke actievoering in de toekomst. We kregen van de heer Dijkstra ook de wijze raad om de meningsverschillen tussen onze  verenigingen in België aan de kant te schuiven en met zijn allen en samen met de ORT&V te ijveren voor meer kwaliteit en betere vergoedingen, naar Duits model.

Gezamenlijke acties in de toekomst?  

Omdat we in België sinds enkele maanden een nieuwe gesprekspartner hebben aan de top van de Rechterlijke Organisatie en er ook vanuit de beleidscel van de minister van Justitie alvast tekenen van goede wil zijn om de bestaande problemen en tariefstructuur grondig aan te pakken en veranderingen mogelijk te maken, leek het ons nu niet opportuun op te roepen tot een simultane betoging of stakingsactie in België. Al sluit niets uit dat we dit in de toekomst wel zullen doen. Ook de BBVT heeft immers ervaring met (weliswaar korte) stakingsacties, een betoging en een petitie (september 2016) en is zelfs opgericht na het succes van een door de media breed gecoverde actie in november 2014. Veel van de pijnpunten (te lage tarieven, betaling van tolkprestaties per minuut, een discriminerend woordtarief met woordtelling in de doeltaal voor vertalingen, stiefmoederlijke behandeling van onze functies door de overheid …) zijn ook dezelfde in beide landen.  

Nieuwe oproep tot solidariteit

De BBVT zal op maandag 14 februari 2022 in Den Haag aanwezig zijn in de persoon van voorzitter Amal Boualga. Op die manier tonen we onze solidariteit met de actie van onze Nederlandse collega’s en onderschrijven we hun terechte eisen. We roepen onze leden en andere beëdigde vertalers en tolken in België ook nogmaals op om de petitie van onze Nederlandse collega’s te ondertekenen. Uit solidariteit met de Orde van Registertolken en -vertalers en de actievoerende collega’s in Nederland roept de BBVT haar leden en andere beëdigde vertalers en tolken uit België op tot solidariteit en geen opdrachten vanuit Nederland aan te nemen zolang de collega’s in Nederland actie aan het voeren zijn.