Goedkope vertalingen dreigen Justitie duur komen te staan - het integrale communiqué van de BBVT-UPTIA

De Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken (BBVT) heeft het voorbije jaar al meermaals gewezen op het gevaar van de bedroevend lage tarieven voor vertalers en tolken in strafzaken en van de besparingsdrang binnen Justitie. Een Europese richtlijn uit 2010 betreffende het recht op vertaling en vertolking, die voor meer kwaliteit zou moeten zorgen, werd ook nog steeds niet omgezet in België.

Als beroepsvereniging van deze sector betreuren we vast te moeten stellen dat de ondermaatse kwaliteit van vertalingen steeds meer voor problemen zorgt in grote strafdossiers. Na problemen met de vertaling van bepaalde stukken, onlangs ingeroepen door één van de advocaten van de verdediging in het Scientology-proces, duiken er nu gelijkaardige problemen op in de zaak Wesphaelwaardoor de start van dit proces voor het hof van assisen van Henegouwen verdaagd werd van februari 2016 naar september 2016.

Goedkope vertalingen en de plannen om tolken niet langer te vergoeden voor wachttijd op zittingen dreigen Justitie op termijn duur komen te staan: elk uitstel van een rechtszaak betekent immers een verlies van tijd en middelen voor Justitie en de maatschappij, naast de extra kosten voor nieuwe of bijkomende vertalingen. En uiteraard is er de steeds weerkerende imagoschade voor het gerechtelijk apparaat.

Niettemin verheugt het ons vast te stellen dat het parket van Henegouwen de stukken uit het dossier Wesphael, die door de partijen als essentieel werden bevonden, nu blijkbaar alsnog zal laten vertalen, ditmaal in de geest van artikel 3 van de Europese richtlijn 2010/64/EU. Die stelt dat de lidstaten ervoor moeten zorgen dat een verdachte of beklaagde die de taal van de strafprocedure niet verstaat, binnen een redelijke termijn een schriftelijke vertaling ontvangt van alle essentiële processtukken, om te garanderen dat hij zijn recht van verdediging kan uitoefenen en om het eerlijke verloop van de procedure te waarborgen.

De BBVT herinnert eraan dat door de taalwetgeving iedereen in ons land het recht heeft om in zijn eigen (lands)taal te worden berecht. Dit geldt voor eenvoudige politiezaken, voor correctionele zaken, maar ook voor assisenzaken. Om die reden moeten volledige dossiers, die soms ettelijke duizenden pagina’s tekst tellen, vaak van het Nederlands naar het Frans of omgekeerd worden vertaald. Vertalers mogen hun werk factureren aan het schamele tarief van 8,14 euro (bruto!) per pagina van 30 regels, of wel 0,27 euro per regel. Een professioneel vertaler kan op een normale werkdag van acht uur zorgen voor de kwalitatieve vertaling van zes tot acht pagina’s. Het hoeft geen verder betoog dat men hier met 8,14 euro per pagina nauwelijks de kost kan verdienen.

Ter vergelijking: in Frankrijk bedraagt het vertaaltarief voor Justitie 25 euro per pagina van 250 Franse woorden. Het minimumtarief in Duitsland bedraagt 1,55 euro per regel. In onze buurlanden geldt bovendien een eenheidsprijs voor alle talencombinaties.

Ondanks meerdere vergaderingen met vertegenwoordigers uit de sector tijdens het voorbije jaar lijken het kabinet Geens en de administratie van de FOD Justitie nog steeds onvoldoende te beseffen dat er een prijskaartje hangt aan de broodnodige professionalisering van deze tak van de juridische sector.

In de tariefvoorstellen die de Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken tot nu toe mocht ontvangen discrimineert men de combinatie Frans-Nederlands en omgekeerd immers nog altijd ten opzichte van andere talen, zowel voor schriftelijke vertalingen als voor vertalingen bij telefoontaps. Bovendien wil het kabinet Geens duidelijk geen ernstige budgettaire inspanning doen om het algemene niveau van het vertaal- en tolkwerk in strafzaken op te krikken en de arbeidsomstandigheden te verbeteren.

De BBVT beklemtoont dat de kwaliteit van het vertaal- en tolkwerk in strafzaken van elementair belang is in een moderne rechtstaat, om te verzekeren dat de normen die zijn vervat in het EVRM en de rechtspraak van het EHRM te Straatsburg volledig worden nageleefd.

Foute vertalingen en een gebrekkige communicatie in rechtszaken kunnen verstrekkende gevolgen hebben. Het is dan ook essentieel dat er beduidend meer dan tot dusver wordt geïnvesteerd in kwalitatieve vertalingen en vertolking in rechtszaken. Onafhankelijke beëdigde vertalers en tolken, die geen banden hebben met de advocatuur of politiediensten, zijn het best geplaatst om in alle neutraliteit de communicatie tussen anderstalige partijen, advocaten, magistraten en rechters te faciliteren, ter vrijwaring van het recht op een eerlijk proces.

De Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken vraagt dan ook dat de federale regering eindelijk voldoende middelen uittrekt voor een correcte vergoeding van vertalers en tolken in strafprocedures en het justitiebudget op jaarbasis voor vertalers en tolken verdubbelt of zelfs verdrievoudigt tot 40 à 60 miljoen euro.​