Inclusief taalgebruik in beëdigde vertalingen: een standvastig huwelijk

Als beëdigd vertaalsters en vertalers weten jullie maar al te goed dat juridische en administratieve documenten hun eigen taal hebben. Het is een wereld waarin elk woord telt, waarin de plaats van een term doorslaggevend is, waarin elk detail belangrijk is. Het gender van personen is een van de elementen die niet kunnen worden genegeerd. Het is zelfs doorslaggevend in bepaalde procedures.

Psycholinguïstische studies hebben aangetoond dat het generieke mannelijke geslacht invloed heeft op onze manier waarop we naar de wereld kijken, die daardoor scheefgetrokken is¹. Vertalingen, vooral beëdigde vertalingen, moeten trouw blijven aan de tekst en dus deze vervorming van de werkelijkheid door het mannelijke geslacht vermijden. Vanuit dit oogpunt speelt het gender van personen een essentiële rol, en dit is waar inclusief schrijven helemaal tot zijn recht komt.

"Inclusief schrijven", iemand?

Inclusief schrijven (of inclusief taalgebruik) is een reeks technieken om het gender zichtbaar te maken in de (geschreven of gesproken) taal, of om er op zijn minst voor te zorgen dat niemand wordt uitgesloten. Je kunt [in het Frans] de verschillende methoden gebruiken die hieronder worden geïllustreerd om te vermijden dat je uitsluitend in mannelijke termen denkt.

In bepaalde specifieke gevallen, als je het gender van de persoon niet kent of als je het hebt over een groep die bestaat uit vrouwen en mannen, is het belangrijk om je woorden zorgvuldig te kiezen om te voorkomen dat je lezers een uitsluitend mannelijk beeld voor ogen krijgen.

Voorbeelden:

Les policiers ont malmené les manifestants

• Les policiers·ères ont malmené le cortège
• Les policiers et les policières ont malmené les protestataires
• La police a malmené les grévistes
• Les forces de l’ordre ont malmené les manifestant·es.

Les traducteurs et interprètes jurés ne sont pas suffisamment rémunérés

• La rémunération des TIJ n’est pas suffisante
• Le secteur de la traduction et de l’interprétation jurées n’est pas suffisamment rémunéré
• Les traducteurs·rices et interprètes juré·es ne perçoivent pas une rémunération suffisante
• Notre rémunération n’est pas suffisante

Le nombre d’affiliés à l’UPTIJ est en nette augmentation

• Le nombre de membres est en nette augmentation
• Le nombre d’adhésions est en nette augmentation
• Notre association grossit de plus en plus
• Nous enregistrons de plus en plus d’affiliations

En in de praktijk?

Onze voorzitster Amal Boualga licht toe: "Een paar jaar geleden moest ik tolken vanuit het Arabisch. Er waren meerdere personen bij betrokken. Volgens de traditionele regels van het Frans drukte ik me alleen uit in de mannelijke vorm. Het onderzoek spitste zich daarom toe op een groep mannen. Later dook er een vrouwelijk voornaamwoord op in het gesprek. Maar het was onmogelijk om het onder de aandacht te brengen: « demande-lui son numéro ». In het Frans kun je niet zien dat het om een vrouw gaat. En als ik het zo had uitgedrukt, had iedereen gedacht dat het om een man ging. Ik moest er dus op aandringen om het voornaamwoord "elle" in het Frans te gebruiken ("vraag haar om haar nummer"). Dankzij dit belangrijke detail kon de politie het onderzoek in de juiste richting sturen. Het geslacht is dus een essentieel element dat niet kan worden genegeerd in taal en dat onder de aandacht moet worden gebracht met behulp van de verschillende inclusieve methoden die voorhanden zijn."

Sophie Hennuy, beëdigd vertaalster en bedenkster van de Inclupédie

[1] Le cerveau pense-t-il au masculin, P. Gygax, S. Zufferey, U. Gabriel, Le Robert, 2021