Arbeidsomstandigheden van de gerechtstolken
Schriftelijke parlementaire vraag van Sophie Thémont (PS) aan minister van Justitie Vincent Van Quickenborne.
Vraag van Sophie Thémont (PS) ingediend op 20 juni 2023:
Men ondervindt grote problemen in de justitiële sector om tolken te vinden, zelfs voor de meest courante talen (Nederlands, Frans, Engels, enz). Een verklaring zou het gebrek aan aantrekkelijkheid van het beroep zijn (achterstallige lonen, te lage annulatievergoedingen, bijzonder moeilijk vertaalwerk in een omgeving die als ongeschikt beschouwd wordt, enz.).
Worden er maatregelen overwogen om de arbeidsomstandigheden van de gerechtstolken te verbeteren en het beroep aantrekkelijker te maken?
Het gepubliceerde antwoord van de minister van Justitie:
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor het gegeven dat de gerechtelijke overheden moeite hebben om beëdigd tolken te vinden, zulks zelfs in de courante talen.
1. Het ontvangen aantal vorderingen biedt de in het register opgenomen personen niet altijd de mogelijkheid enkel van die activiteit te leven. Daardoor hebben ze een hoofdactiviteit die hun niet de mogelijkheid biedt bepaalde verzoeken tot optreden te aanvaarden, vooral als het om dringende verzoeken tot optreden gaat.
2. Veel tolken verkiezen om voor de privésector te werken omdat de tarieven er vaak hoger zijn.
3. Tolken die in het register zijn opgenomen, klagen regelmatig erover dat nooit een beroep op hen wordt gedaan, noch door de politie, noch door de gerechtelijke overheden. Ze zijn van oordeel dat steeds dezelfde personen worden gevorderd. Ter zake stellen we nog te vaak vast dat de verzoekers het nationaal register voor beëdigd vertalers en tolken niet raadplegen alvorens een persoon te vorderen.
De dienst Gerechtskosten heeft die processen en procedures voor de verwerking van de kostenstaten herzien zodat inzonderheid de betalingstermijnen en de administratieve complexiteit die verband houdt met de regels inzake de comptabiliteit van de Staat zo veel mogelijk worden beperkt. Er werden al acties ondernomen en de betalingstermijnen werden aanzienlijk ingekort. Een informatisering van het proces is eveneens aan de gang.
De oorzaken van de betalingsachterstanden houden vaak verband met het gegeven dat het ingediende dossier niet volledig is. Om fouten te voorkomen, werd een Exceltabel ter beschikking gesteld van de tolken die het mogelijk maakt de juiste tarieven te gebruiken.
Een informaticaplatform om de verzending van de verzoeken tot betaling te vergemakkelijken, werd eveneens ontwikkeld. Dat platform zal nog worden verbeterd teneinde het beheer van de dossiers en de betaling van de kostenstaten te optimaliseren.
De FOD Beleid en Ondersteuning (BOSA) heeft een spending review uitgevoerd. De resultaten werden onlangs gepubliceerd. Een federale audit is eveneens aan de gang teneinde de verbeterpunten in verband met de betaling van de kostenstaten te identificeren. We wachten op de resultaten van die audit om de nodige correctieve acties in te voeren.
De toegepaste tarieven zijn aanzienlijk geïndexeerd in 2023. De beschikbare budgetten maken enige andere opwaardering op dit moment onmogelijk.
De arbeidsomstandigheden houden vooral verband met de handelwijzen en nadere regels inzake vorderingen door de opdrachtgevers alsmede in bepaalde gevallen met de infrastructuur van de hoven en rechtbanken. Onlangs is gebleken dat, in de context van grote processen, de gevraagde vertolkingen een opleiding en competenties vereisten waarover de meeste personen die in het register zijn opgenomen, niet beschikten. De gebruikelijke nadere regels inzake tolken houden verband met het gefluisterd tolken terwijl aan de personen werd gevraagd simultaan te tolken. Die situatie leidde bij bepaalde personen tot frustratie en onzekerheid. We analyseren thans hoe we de nomenclatuur met de in het register opgenomen competenties zullen kunnen aanpassen opdat de gerechtelijke overheden de juiste profielen en gezochte competenties gemakkelijker zouden kunnen identificeren.
Teneinde kennis te nemen van de moeilijkheden waarmee de beëdigd vertalers en tolken worden geconfronteerd in het kader van de uitoefening van hun opdrachten, overleggen we sedert enkele maanden regelmatig met de vertegenwoordigers van de verschillende beroepsverenigingen van vertalers en tolken. We plegen ook regelmatig overleg met de verzoekende autoriteiten om de moeilijkheden, behoeften en verwachtingen van de beëdigd vertalers en tolken te bespreken.
