Geplande “kleine aanpassingen” aan het tariefbesluit zijn niet meer aan de orde

De ervaring leert ons dat media-aandacht leidt tot parlementaire vragen. Dat is onlangs nog eens duidelijk geworden. Op 15 juni 2023 verscheen in de Franstalige krant La Dernière Heure het paginagroot artikel “La grogne des interprètes et traducteurs pour la justice et la police. Ils sont parfois payés 10 euros brut par heure pour une demi-journée”. Het artikel kwam in Engelse vertaling - “The discontent of interpreters and translators for justice and the police: They are sometimes paid 10 euros gross per hour for half a day” - en licht ingekort ook terecht op een Amerikaanse nieuwssite.

In dit artikel kon de woordvoerder van de BBVT nogmaals wijzen op (een deel van) de problemen van vooral de tolken die worden ingezet door politie en justitie: de betalingsachterstand in voornamelijk het taxatiebureau Brussel NL (naast de aangename vaststelling dat er in het algemeen en elders wel sneller wordt betaald dan vroeger!), het beperkt aantal tolken dat voltijds beschikbaar is voor justitie, de weinig aantrekkelijke tariefstructuur (betaling per minuut vanaf de tweede prestatie), de beperkte annulatievergoedingen …

Na de publicatie van het artikel in La Dernière Heure werden liefst drie parlementaire vragen ingediend. De eerste daarvan, de arbeidsomstandigheden van de gerechtstolken, is nu alvast beantwoord door de minister van Justitie. We bieden hierbij de link naar de vraag van federaal parlementslid Sophie Thémont (PS) en het antwoord van de minister.

De minister maakt daarbij ook heel slecht nieuws voor heel onze sector bekend: “De toegepaste tarieven zijn aanzienlijk geïndexeerd in 2023. De beschikbare budgetten maken enige andere opwaardering op dit moment onmogelijk.”

Deze laatste zin betekent in de praktijk dat zelfs de door het kabinet van de vice-eersteminister en minister van Justitie in november 2022 nog geplande “kleine aanpassingen” aan het tariefbesluit van 22/12/2016 momenteel niet (meer) aan de orde zijn.

De voorziene aanpassingen die de FOD Justitie en het kabinet wouden doorvoeren (mits voldoende budgettaire middelen) waren (naar verluidt, het ontwerp van KB waarvoor de Inspectie van Financiën een negatief advies heeft uitgebracht, hebben we nooit mogen inzien):

Voor de vertalers:

• optrekking van de minimumvergoeding van 300 naar 500 woorden
• uitbreiding urgentie binnen de twee werkdagen

Voor de tolken:

• aanpassing nachturen (20u00 – 08u00)
• vervanging wachtvergoeding door prestatievergoeding bij annulatie
• verbetering systeem fluistersets.

Toch zien we bij minister Van Quickenborne veel meer besef van de realiteit waarin we onze opdrachten vervullen. Zijn voorganger Koen Geens verklaarde begin 2019 nog zonder blozen in het parlement “dat de prijzen die in België worden gehanteerd voor de vergoeding van (simultaan) vertalingen minstens het niveau halen van de prijzen die worden gehanteerd binnen de Europese instellingen”. Vincent Van Quickenborne erkent nu “dat veel tolken verkiezen om voor de privésector te werken omdat de tarieven er vaak hoger zijn”.

Het is duidelijk dat de minister van Justitie ook andere pijnpunten blijkt te erkennen waarop de BBVT heeft gewezen in talrijke persartikels (hier en ook nog hier) sinds november 2022: het beperkt aantal tolken dat voltijds beschikbaar is, de arbeidsomstandigheden tijdens tolkopdrachten in zittinsgzalen enz.

Ook het overleg met de FOD Justitie en het kabinet, vergaderingen die sinds februari 2023 op gezamenlijk initiatief van de twee erkende beroepsorganisaties BBVT én BKVT veel structureler en grondiger worden aangepakt en voorbereid dan in het verleden, heeft daarin ongetwijfeld een rol gespeeld. Ook al blijkt een nochtans onontbeerlijke budgetverhoging niet mogelijk tijdens deze legislatuur, wat uiteraard uiterst slecht nieuws is, nooit eerder hebben we zo vaak de mogelijkheid gekregen om pijnpunten op een structurele manier te bespreken met de beleidscel van de minister en het Team Support – Partners (nieuwe benaming van het DG RO) van de FOD Justitie.

Wat de indexering (11,11% in 2023) betreft: die mag natuurlijk geenszins worden voorgesteld of gezien als een tariefverhoging. Het gaat hoogstens om een gedeeltelijke opvang van het verlies aan koopkracht. Toch trok de BBVT al in december 2022 als eerste en enige aan de alarmbel over een te laag budget voor gerechtskosten in de begroting voor 2023. We baseerden ons daarvoor op de analyse van een rapport van het Rekenhof.

Zo verklaarde onze woordvoerder In La Libre van 21 december 2022: “Les crédits prévus pour les frais de justice pour 2023 seront de 98 millions alors qu’ils étaient de 103 millions en 2022”.

En in ons in meerdere Nederlandstalige kranten en de GrenzEcho gepubliceerd persbericht van een dag later: “Volgend jaar wil Justitie nog meer besparen op werkingskosten terwijl er een indexering van tien procent is. Als dit zo verder gaat, vrezen we dat we opnieuw naar de situatie van 2014-2019 gaan. Toen was het geld telkens in september al op, en moesten onder anderen tolken wachten tot februari op betaling.”

In de pers reageerde de FOD Justitie toen als volgt: “De FOD Justitie verzekert dat er voldoende werkingsmiddelen beschikbaar zijn om alle geleverde prestaties binnen redelijke termijn te betalen, er is geen enkele reden tot ongerustheid.”

Tijdens het overleg in februari 2023 hebben vertegenwoordigers van de BBVT hierover vragen gesteld en werd ons verzekerd dat een oplossing zou worden gevonden. In juni jl. kregen we dan te horen dat de prognose een deficit van liefst 18 à 20 miljoen euro is tegen het einde van het jaar. Het kabinet van de minister stelde daarbij dat de prioriteit nu het aanpakken van het deficit is en ervoor te zorgen dat alles betaald kan worden (aan de huidige, geïndexeerde tarieven). Voor 2024 werd gevraagd om extra budget om de indexering op te vangen. Ondanks allerlei maatregelen (toegevoegde budgetten) zou er voor 2023 nog een tekort zijn van 7 miljoen euro. Op de vergadering eind augustus 2023 stelde men dat eventuele verschuivingen van de budgetten tot de mogelijkheden behoren.

Dat het dit jaar niet lukt om het nodige budget te vinden voor aanpassingen aan het tariefbesluit van vertalers en tolken en men al maanden koortsachtig op zoek is om voldoende middelen te hebben voor de uitbetaling van de gerechtskosten 2023, stemt ook tot nadenken. Zeker wanneer we weten dat het budget voor de FOD Justitie nog nooit zo hoog was als in 2023. Zo stelde de minister van Justitie op 26 april 2023 in de commissie Justitie: “Zoals u weet, is het budget van justitie dit jaar gestegen van 2 naar 2,5 miljard euro”.  

Hoeveel budgetverhoging is er dan nodig om in de toekomst reële verhogingen van de vertaal- en tolktarieven mogelijk te maken, hogere annulatievergoedingen, hogere minimumforfaits voor vertaalopdrachten, een gelijkschakeling van de nacht- en weekenduren met die van Salduzadvocaten, duidelijkere en soepelere regels voor dringend vertaalwerk enz.? Er is duidelijk nog heel wat werk aan de winkel om de beleidsmakers duidelijk te maken dat een hoger budget voor de gerechtskosten een prioriteit moet zijn van het justitiebeleid  tijdens de komende legislatuur. 

Meer lezen over de vergaderingen met het kabinet en de FOD Justitie? 

De links naar de verslagen van de drie tot nu toe gehouden vergaderingen uit 2023 (enkel voor leden):

De vergadering van 24 februari 2023

De vergadering van 16 juni 2023

De vergadering van 30 augustus 2023