Présentation UPTIA - 04/02/2016 - Discours Henri Boghe

Ondervoorzitter Adrian Demaku:

Dan geef ik nu het woord aan mijn collega Henri Boghe, onze algemeen secretaris, die een woordje uitleg zal komen geven over onze deontologische code.

Het recht op een kosteloze tolk of vertaler in strafprocedures of in gerechtszaken is voorzien door vele verklaringen, internationale verdragen en nationale wetten. Op deze slide ziet u een opsomming ervan.

[PPP:

• de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens;
• la Déclaration universelle des droits de l'homme;

• het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens;
• la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales;

• het Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten;
• le Pacte international relatif aux droits civils et politiques;

• het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind;
• la Convention internationale des droits de l'enfant;

• het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie;
• la Charte des droits fondamentaux de l'Union européenne;

• richtlijn 2010/64/EU betreffende het recht op vertolking en vertaling in strafprocedures;
• la Directive 2010/64/UE relative au droit à l’interprétation et à la traduction dans le cadre des procédures pénales;

• richtlijn 2012/29/EU tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten;
• la Directive 2012/29/UE établissant des normes minimales concernant les droits, le soutien et la protection des victimes de la criminalité;

• de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken.
• la loi du 15 juin 1935 concernant l’emploi des langues en matière judiciaire.]

Beëdigd vertalers en tolken spelen dus een essentiële rol bij het waarborgen van de gelijkheid van burgers in de communicatie met Justitie, bij het garanderen van een eerlijk proces. Hun werk kan grote invloed hebben op het leven en de rechten van anderen.

Kwaliteitsnormen voor beëdigd vertalers en tolken zijn moeilijk te definiëren of op te leggen zolang er geen uniformiteit is op het vlak van beroepsopleiding, selectieprocedures en van organisatie van het werken met beëdigd vertalers en tolken. 

Ook op het vlak van deontologie en gedragscodes voor beëdigd vertalers en tolken is er - voor opdrachten binnen en buiten justitie en gerechtelijke onderzoeken - anno 2016 in België nog steeds een groot probleem van verscheidenheid en een gebrek aan uniformiteit.

BBVT-UPTIA is voorstander van een deontologische code die niet uitsluitend is opgesteld voor en betrekking heeft op het werk tijdens rechtbankzittingen, maar ook bruikbaar is voor het werk als beëdigd tolk in andere settings: politieverhoren, voorleidingen, consultaties van advocaten met hun cliënten, het werk als taptolk, tolken bij notarissen, bij huwelijken, op gemeenteraden, rijexamens ....

Bij het opstellen van onze specifieke code hebben wij met de werkgroep deontologie van BBVT-UPTIA getracht rekening te houden met de diverse deontologische codes voor al dan niet beëdigde vertalers en tolken die beschikbaar zijn. 

[ PPP: ​

• Grotius project I (2001/GRP/015) (Grotius Conference on Interdisciplinary Working Arrangements between the Legal Services and Legal Interpreters and Translators);
• Deontologische code van de gerechtsvertaler en -tolk (arrondissement Antwerpen, Lessius Hogeschool - KU Leuven campus Antwerpen);
• Code of Professional Ethics / Code d’éthique professionnelle (EULITA, 2013)

• Deontologische code voor sociaal tolken;

• Deontologische code voor sociaal vertalers;

• Deontologie voor het tolk- en vertaalwerk van het CGVS;
• Déontologie du travail d’interprète et de traducteur pour le CGRA.   ]

BBVT-UPTIA heeft als beroepsvereniging uit deze bestaande deontologische codes op Belgisch en Europees niveau het beste bij elkaar gebracht. De belangrijke principes zijn immers overal dezelfde. Wij hebben voor onze leden een gemeenschappelijke code uitgewerkt. Vanuit de sector zelf, zoals de minister van Justitie het duidelijk ook verwacht, gebaseerd op de ervaring met de bestaande codes.   

Beëdigd vertalers en beëdigd tolken moeten zich goed bewust zijn van hun plichten en verantwoordelijkheden. Ze staan immers persoonlijk in voor elke tekortkoming in de uitvoering van hun opdracht. De deontologische code van de BBVT en de bepalingen ervan werden met dat doel opgesteld. Leden van de BBVT aanvaarden de code bij aansluiting en schikken zich naar de deontologische regels die erin zijn vervat. De tuchtraad staat garant voor de naleving ervan.

De volledige deontologische code van de BBVT uit de doeken doen in het kader van deze presentatie zou te veel tijd in beslag nemen. We verwijzen daarom naar onze site voor de integrale tekst in het Nederlands en in het Frans.

De code is opgebouwd rond volgende punten:

• BEROEPSBEKWAAMHEID - COMPÉTENCES PROFESSIONNELLES
• PROFESSIONELE HOUDING - ATTITUDE PROFESSIONNELLE
• NAUWKEURIGHEID EN VOLLEDIGHEID - EXACTITUDE ET INTÉGRALITÉ
• NEUTRALITEIT EN ONAFHANKELIJKHEID - NEUTRALITÉ ET INDÉPENDANCE
• GEHEIMHOUDING EN BEROEPSGEHEIM - DISCRÉTION ET SECRET PROFESSIONNEL

Graag bespreek ik de twee laatste punten samen, met bijzondere aandacht voor het vermijden van het gevaar van mogelijke  belangenvermenging.

[PPP:

“Om adequate vertolking en vertaling en efficiënte toegang hiertoe te bevorderen, streven de lidstaten naar de instelling van een register of registers van onafhankelijke vertalers en tolken die naar behoren zijn gekwalificeerd.”

“Afin de disposer de services d’interprétation et de traduction adéquats et de faciliter un accès efficace à ceux-ci, les États membres s’efforcent de dresser un ou plusieurs registres de traducteurs et d’interprètes indépendants possédant les qualifications requises.” ]

De Europese richtlijn 2010/64/EU betreffende het recht op vertolking en vertaling in strafprocedures voorziet in artikel 5 “Kwaliteit van vertolking en vertaling” o.a. dat de lidstaten streven naar de instelling van een register of registers van onafhankelijke vertalers en tolken die naar behoren zijn gekwalificeerd.

Belangenverstrengeling of belangenvermenging duidt op een situatie waarbij iemand meerdere belangen dient, die een zodanige invloed op elkaar kunnen uitoefenen dat zijn integriteit ten aanzien van het ene of het andere belang in het gedrang komt.

Dit speelt vooral bij beroepen waarin een grote mate van integriteit mag worden verwacht. Een voorbeeld hiervan zijn het belang van een eerlijke en integere rechtspraak of politieke vertegenwoordiging.

Belangenverstrengeling kan de geloofwaardigheid van een beroep en beroepsgroep aantasten. Om deze redenen worden in veel beroepen eisen gesteld aan de beroepsbeoefenaars waarbij ze bijvoorbeeld worden verplicht nevenfuncties te registreren in openbare registers (politici, rechters) of zich volledig te onthouden van bepaalde nevenfuncties.

Vandaag de dag zijn er echter nog altijd politieambtenaren die met toestemming van hun korpschef  bijklussen als beëdigd vertaler of tolk. Er zijn ook advocaten die met toestemming van hun stafhouder opdrachten uitvoeren als beëdigd tolk of vertaler.

In beide gevallen is er minstens een schijn van partijdigheid, die in ieders belang best kan vermeden worden.

Het beroep van beëdigd vertaler of beëdigd tolk is volgens BBVT-UPTIA dan ook onverenigbaar met de functie van andere actoren van Justitie (advocaten, magistraten, rechters, griffiers, parket- en griffiebedienden, zaalbodes, penitentiair personeel, gerechtsdeurwaarders, deskundigen), evenals politieambtenaren en ambtenaren van inspectiediensten.

Dank voor uw aandacht.